NE/Prabhupada 0828 - आफ्नो अधीनमा रहेका व्यक्तिहरुको संरक्षण गर्ने व्यक्तिलाई गुरु भनिन्छ
Lecture on SB 5.5.18 -- Vrndavana, November 6, 1976
प्रद्युम्नः अनुवादः “जसले आफ्ना आश्रित जनहरूलाई जन्म र मृत्युको चक्रबाट उद्धार गर्न सक्दैन त्यस्तो मानिस कहिल्यै पनि गुरु, पिता, पति, आमा अथवा आराध्य देवता बन्नुहुँदैन ।”
प्रभुपादः गुरुर्न स स्यात् स्वजनो न स स्यात् पिता न स स्यात् जननी न स स्यात् दैवं न तत् स्यात् न पतिश्च स स्यात् न मोचयेत् यः समुपेत–मृत्युम् (श्रीमद्भागवत ५।५।१८) अघिल्ला श्लोकहरूमा यसको वर्णन गरिएको छ, थत्कस्तं स्वयं तद्–अविज्ञोविपश्चिद् । अभिभावकहरू सबै अभिज्ञ र विपश्चित् अर्थात् विद्वान् हुनुपर्दछ । सरकार, पिता, गुरु, शिक्षक अथवा श्रीमान् समेत... किनभने हामी कसैद्वारा निर्देशित छौँ, सबैजना अरु कोहीबाट निर्देशित छन् । त्यसलाई समाज भनिन्छ । कुकुर र बिरालाको जमातलाई समाज भनिँदैन । जस्तै, कुकुर र बिरालाहरूले सन्तानोत्पत्ति गर्दछन् र त्यसपछि तिनीहरूको कुनै उत्तरदायित्व हुँदैन । कुकुरहरू सडकमा भौँतारिइरहेका हुन्छन्; कसैले पनि उनीहरूको हेरचाह गर्दैन । तर मानव समाज त्यस्तो हुनु हुँदैन । मानव समाजमा उत्तरदायी अभिभावकहरू हुनै पर्दछ । यहाँ केही उत्तरदायी अभिभावकहरूको वर्णन गरिन्छ । सर्वप्रथम, गुरु । या त तपाईं विद्यालय अथवा विश्वविद्यालयमा साधारण शिक्षक बन्नुहोस्, तिनीहरूलाई पनि गुरु भनिन्छ, तर सर्वश्रेष्ठ गुरुचाहीँ आध्यात्मिक गुरु हुनुहुन्छ । केवल गुरु मात्र होइन तर अर्को मानिस जसले अरुलाई सिकाउनका लागि गुरुको पद स्वीकार गरेको छ, ऊ अत्यन्त विद्वान्, अत्यन्त उत्तरदायी, विपश्चित तथा अभिज्ञ हुनुपर्दछ । अभिज्ञातः, यो भगवान्को योग्यता हो । श्रीमद्भागवतम्को शुभारम्भमै उल्लेख गरिएको छः अभिज्ञः । जन्माद्यस्य यतः अन्वयाद् इतरतश्च अर्थेषु अभिज्ञः (श्रीमद्भागवतम् १।१।१) । नियन्त्रण गर्ने मानिस अभिज्ञ बन्नैपर्दछ । यहाँ त्यही कुरा छ । निश्चय नै, हामी भगवान्जस्तो अभिज्ञ बन्न सक्दैनौँ – यो सम्भव पनि छैन – तर त्यो अभिज्ञातः को अलिकति परिमाण हुनै पर्दछ । नत्र, नियन्त्रक बन्नुको के प्रयोजन....? सर्वप्रथम, गुरुको बारेमा भनिएको छ कि, आफ्नो अधीनमा रहेका व्यक्तिहरूको संरक्षण गर्ने मानिसलाई गुरु भनिन्छ । पहिलो नियम यो हो कि तपाईं तबसम्म गुरु बन्नुहँुदैन जबसम्म तपाईं पूर्णतः सचेत बन्नुहुन्न । आफ्ना आश्रितजनहरूलाई कसरी जन्म र मृत्युको मार्गबाट बचाउने ? यो पहिलो प्रश्न हो । यो होइन कि “म तिम्रो गुरु हुँ । म तिम्रो पेटमा भइरहेको पीडाको उपचार गर्न सक्छु ।” तिनीहरू गुरुकहाँ त्यो उद्देश्य लिएर पनि जाने गर्दछन् । साधारणतया, मानिसहरू अर्थात् बदमाशहरू अर्को बदमाश गुरुकहाँ जाने गर्दछन् । त्यो के हो ? “महाशय, मलाई पीडा भइरहेको छ । मलाई केही आशीर्वाद दिनुहोस् ताकि मेरो पीडाको उपचार होस् ।” “तर तिमी किन यहाँ आएका हौ, बदमाश, तिमीहरू आफ्नो पेटमा भइरहेको पीडाको उपचार गर्न यहाँ आएका हौ ? त्यसका लागि तिमी कुनै चिकित्सककहाँ जान सक्दछौ, अथवा तिमी कुनै औषधी पनि खान सक्दछौ । गुरुलाई भेट्न आउनुको उद्देश्य यो हो र ?” तर साधारणतया तिनीहरू गुरुकहाँ आएर केही भौतिक लाभ हुने आशीर्वाद माग्दछन् । तिनीहरू बदमाश हुन्, त्यसकारण कृष्ण पनि उनीहरूका लागि बदमाश गुरु पठाइदिनुहुन्छ । तिनीहरू ठगिन चाहन्छन् । तिनीहरू गुरुलाई भेट्न जानुको उद्देश्य जान्दैनन् । तिनीहरूलाई थाहा छैन । तिनीहरूलाई थाहा छैन कि जीवनको समस्या के हो ? म किन गुरुकहाँ जानुप¥यो ? तिनीहरू जान्दैनन् । र तथाकथित गुरुहरू पनि जनताहरूको यस्तो अज्ञानताको गलत फाइदा उठाउँछन्, अनि तिनीहरू गुरु बन्न थाल्दछन् । अहिले संसारमा यही चलिरहेको छ । गुरुले पनि आफ्नो दायित्व जान्दैन र बदमाश जनताहरू, तिनीहरू पनि गुरुकहाँ किन जानुपर्दछ भन्ने जान्दैनन् । समस्या यही नै हो ।