OR/Prabhupada 0427 - ଆତ୍ମା ସ୍ଥୁଳ ଶରୀର ଏବଂ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଶରୀରଠାରୁ ଭିନ୍ନ
Lecture on BG 2.11 -- Edinburgh, July 16, 1972
ବୈଦିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ ସମାଜରେ ଚାରୋଟି ଶ୍ରେଣୀ ଅଛନ୍ତି। ଚାତୁର-ବର୍ଣ୍ୟଂ ମୟାଂ ସୄଷ୍ଟାଂ ଗୁଣ-କର୍ମ-ବିଭାଗଶଃ (ଭ.ଗୀ ୪.୧୩) ମାନବ ସମାଜକୁ ଚାରୋଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯିବା ଜରୁରୀ । ଆମ ଶରୀରରେ ଯେପରି, ଚାରୋଟି ଭିନ୍ନ ବିଭାଗ ଅଛି: ମସ୍ତିଷ୍କ ବିଭାଗ, ହାତ ବିଭାଗ, ପେଟ ବିଭାଗ ଏବଂ ଗୋଡ ବିଭାଗ । ଆପଣ ଏସବୁ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି । ଯଦି ଶରୀରର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରାଯାଏ, ତାହାହେଲେ ତୁମେ ତୁମର ମୁଣ୍ଡ, ହାତ, ପେଟ ଏବଂ ଗୋଡକୁ ସଠିକ୍ ଭାବରେ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରିବା ଉଚିତ୍ । ସହଯୋଗ । ତୁମେ ଅନେକ ଥର ଭାରତର ଜାତି ପ୍ରଣାଳୀ ଶୁଣିଛ: ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରିୟ, ବୈଶ୍ୟ, ଶୁଦ୍ର । ଏହା କୃତ୍ରିମ ନୁହେଁ । ଏହା ସ୍ୱାଭାବିକ ।
ତୁମେ ଯେକୌଣସି ସମାଜରେ ଯାଅ, କେବଳ ଭାରତରେ ନୁହେଁ, ଅନ୍ୟ ଯେକୌଣସି ଦେଶରେ, ଏହି ଚାରି ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକ ସେଠାରେ ଅଛନ୍ତି । ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଶ୍ରେଣୀ, ପ୍ରଶାସକ ଶ୍ରେଣୀ, ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଶ୍ରେଣୀ ଏବଂ ଶ୍ରମିକ ଶ୍ରେଣୀ । ଆପଣ ଏହାକୁ ବିଭିନ୍ନ ନାମରେ ଡାକନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଏପରି ବିଭାଜନ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ମୁଁ ଯେପରି ତୁମକୁ କହିଥିଲି, ମୋ ନିଜ ଶରୀରରେ ବିଭାଜନ ଅଛି - ମସ୍ତିଷ୍କ ବିଭାଗ, ହାତ ବିଭାଗ, ପେଟ ବିଭାଗ ଏବଂ ଗୋଡ ବିଭାଗ । ତେଣୁ ସମସ୍ତ ରାଜା, ସେମାନେ ଲୋକଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ହାତ ବିଭାଗର ଅଟନ୍ତି । ବସ୍ତୁତଃ, କ୍ଷତ୍ରିୟ... କ୍ଷତ୍ରିୟର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ ଶତ୍ରୁମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କ୍ଷତି ନହେବା ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇଥାଏ । ଏହାକୁ କ୍ଷତ୍ରିୟ କୁହାଯାଏ ।
ତେଣୁ ଆମର କଥା ହେଉଛି ଯେ କୃଷ୍ଣ ଅର୍ଜୁନଙ୍କୁ ଏହା ଜଣାଉଛନ୍ତି ଯେ "ତୁମେ ତୁମର କର୍ତ୍ତବ୍ୟରୁ ବିଚ୍ୟୁତ କାହିଁକି? ତୁମେ ଭାବୁଛ କି ତୁମର ଭାଇ କିମ୍ବା ମାମୁଁ କିମ୍ବା ତୁମର ଜେଜେବାପା ଅନ୍ୟ ପଟେ, ସେମାନେ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ମରିବେ କି? ନା। ତାହା ସତ୍ୟ ନୁହେଁ। କଥାଟି ହେଉଛି ଯେ କୃଷ୍ଣ ଅର୍ଜୁନଙ୍କୁ ଶିଖାଇବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ ଯେ ଏହି ଶରୀର ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଅଟେ। ଆମେ ସମସ୍ତେ ଯେପରି, ଆମ ସାର୍ଟ ଏବଂ କୋଟ୍ ଠାରୁ ଭିନ୍ନ | ସେହିଭଳି, ଆମେ ଜୀଵାତ୍ମା, ଆତ୍ମା, ସ୍ଥୁଳ ଶରୀର ଏବଂ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଶରୀରଠାରୁ ଭିନ୍ନ । ଏହା ହେଉଛି ଭଗବଦ୍-ଗୀତାଙ୍କ ଦର୍ଶନ । ଲୋକମାନେ ଏହାକୁ ବୁଝନ୍ତି ନାହିଁ । ସାଧାରଣତଃ, ଲୋକମାନେ ବୁଝନ୍ତି ଯେ ସେ ଏହି ଶରୀର । ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଏହାକୁ ନିନ୍ଦା କରାଯାଇଛି ।
- ୟସ୍ୟାତ୍ମ-ବୁଦ୍ଧିଃ କୁଣାପେ ତ୍ରି-ଧାତୁକେ
- ସ୍ଵ-ଧୀଃ କଳତ୍ରାଦିଶୁ ଭୌମ ଜିୟ-ଧୀଃ
- ୟତ-ତୀର୍ଥ-ବୁଦ୍ଧିଃ ସଲିଳେ ନ କରହିଚିତ
- ଜନେଶ୍ୱ ଅଭିଜ୍ଞେଶୁ ସ ଏବ ଗୋ-ଖରଃ
- (ଭା. ୧୦.୮୪.୧୩)
ଗୋ ଅର୍ଥ ଗାଈ, ଏବଂ ଖରଃ ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଗଧ । ଯେକେହି ଜୀବନ ଶାରୀରିକ ଧାରଣା ଉପରେ ବଞ୍ଚୁଛନ୍ତି, ୟସ୍ୟାତ୍ମ-ବୁଦ୍ଧିଃ କୁଣାପେ ତ୍ରି-ଧାତୁକେ... ଜୀବନର ଶାରୀରିକ ଧାରଣା ପଶୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ । କୁକୁର ଜାଣେ ନାହିଁ ଯେ ସେ ଏହି ଶରୀର ନୁହେଁ, ସେ ନିର୍ମଳ ଆତ୍ମା । କିନ୍ତୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି, ଯଦି ସେ ଶିକ୍ଷିତ, ତେବେ ସେ ବୁଝି ପାରିବେ । ସେ ଏହି ଶରୀର ନୁହେଁ, ସେ ଏହି ଶରୀରଠାରୁ ଭିନ୍ନ । ସେ କିପରି ବୁଝି ପାରିବେ ଯେ ଆମେ ଏହି ଶରୀରଠାରୁ ଅଲଗା? ତାହା ମଧ୍ୟ ଏକ ଅତି ସରଳୀକୃତ ପଦ୍ଧତି । ଏଠାରେ, ଆପଣ ଭଗବଦ୍-ଗୀତାରେ ପାଇବେ, କୁହାଯାଏ,
- ଦେହିନୋଃସ୍ମିନ୍ଯଥା ଦେହେ
- କୌମାରଂ ଯୌବନଂ ଜରା ।
- ତଥା ଦେହାନ୍ତରପ୍ରାପ୍ରି
- ର୍ଧିରସ୍ ତତ୍ର ନ ମୁହ୍ଯତି ।।
- (ଭ. ଗୀ ୨.୧୩)
ଦେହିନୋଃ ... ଅସ୍ମିନ ଦେହେ, ଏହି ଶରୀରରେ, ଯେହେତୁ ଆତ୍ମା ଅଛି, ଦେହୀ ... ଦେହୀ ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଏହି ଶରୀରର ମାଲିକ | ମୁଁ ଏହି ଶରୀର ନୁହେଁ ଯଦି ତୁମେ ମୋତେ ପଚାର, "କଣ ..." ଠିକ୍ ଯେପରି ବେଳେବେଳେ ଆମେ ପିଲାଙ୍କୁ ପଚାରିଥାଉ, "ଏହା କ’ଣ?" ସେ କହିବେ, ଏହା ମୋର ମୁଣ୍ଡ। ଠିକ୍ ସେହିପରି, ଯଦି ଆପଣ ମୋତେ ମଧ୍ୟ ପଚାରନ୍ତି, ଏହା କ’ଣ? ଯେକେହି କହିବେ, ଏହା ମୋର ମୁଣ୍ଡ। କେହି କହିବେ ନାହିଁ, "ମୁଁ ମୁଣ୍ଡ" । ତେଣୁ ଯଦି ଆପଣ ଶରୀରର ସମସ୍ତ ଅଙ୍ଗକୁ ଭଲ ଭାବରେ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣ କହିବେ, "ଏହା ମୋର ମୁଣ୍ଡ, ମୋ ହାତ, ଆଙ୍ଗୁଠି, ଗୋଡ" କିନ୍ତୁ "ମୁଁ" କେଉଁଠାରେ ଅଛି? "ମୋର" କୁହାଯାଏ ଯେତେବେଳେ "ମୁଁ" ଅଛି । କିନ୍ତୁ ଆମର "ମୁଁ" ବିଷୟରେ କୌଣସି ସୂଚନା ନାହିଁ । ଆମ ପାଖରେ କେବଳ "ମୋର" ସୂଚନା ଅଛି । ଏହାକୁ ଅଜ୍ଞତା କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ଶରୀରକୁ ଆତ୍ମ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ଅନ୍ୟ ଏକ ଉଦାହରଣ ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ଦେଇପାରିବା । ତୁମର କିଛି ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କ ପରି, ଧରାଯାଉ ମୋ ବାପା ମରିଗଲେ । ବର୍ତ୍ତମାନ ମୁଁ କାନ୍ଦୁଛି, "ଓଃ, ମୋ ବାପା ଚାଲିଗଲେ। ମୋ ବାପା ଚାଲିଗଲେ।" କିନ୍ତୁ ଯଦି କେହି କହନ୍ତି, ତୁମେ କାହିଁକି କହୁଛ ତୁମ ବାପା ଚାଲିଗଲେ? ସେ ଏଠାରେ ଶୋଇଛନ୍ତି। ତୁମେ କାହିଁକି କାନ୍ଦୁଛ? " "ନା, ନା, ନା, ତାହା ହେଉଛି ତାଙ୍କ ଶରୀର। ତାହା ହେଉଛି ତାଙ୍କ ଶରୀର। ମୋ ବାପା ଚାଲିଗଲେ।" ତେଣୁ ଆମର ବର୍ତ୍ତମାନର ଗଣନାରେ ମୁଁ ତୁମ ଶରୀରକୁ ଦେଖୁଛି, ତୁମେ ମୋ ଶରୀରକୁ ଦେଖୁଛ, ପ୍ରକୃତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ କେହି ଦେଖୁ ନାହାଁନ୍ତି । ମୃତ୍ୟୁ ପରେ, ସେ ଅନୁଭବ କଲେ: "ଓଃ, ଏହା ମୋର ପିତା ନୁହେଁ; ଏହା ମୋର ପିତାଙ୍କ ଶରୀର।" ଆପଣ ଦେଖୁଛନ୍ତି କି? ତେଣୁ ଆମେ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ବୁଦ୍ଧିମାନ ହୋଇଥାଉ । ଏବଂ ଆମେ ଜୀବିତ ଥିବାବେଳେ, ଆମେ ଅଜ୍ଞାନତାରେ ରହୁଛୁ । ଏହା ହେଉଛି ଆଧୁନିକ ସଭ୍ୟତା । ବଞ୍ଚିବା ସମୟରେ ... ଠିକ୍ ଯେପରି ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ କିଛି ଟଙ୍କା ପାଇବା ପାଇଁ ବୀମା ପଲିସି ଅଛି ।
ତେଣୁ ସେହି ଟଙ୍କା ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ, ବଞ୍ଚିଥିବା ସମୟରେ ନୁହେଁ । ବେଳେବେଳେ ଜୀବନ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ । ତେଣୁ ମୋର କହିବା କଥା ହେଉଛି ଯେ ଆମେ ଯେତେ ଦିନ ବଞ୍ଚୁଛୁ, ଅଜ୍ଞାନତାରେ । ଆମେ ଜାଣୁ ନାହିଁ "ମୋ ବାପା କଣ, ମୋ ଭାଇ କଣ, ମୁଁ କଣ?" କିନ୍ତୁ ସମସ୍ତେ ଭାବନ୍ତି, “ଏହି ଶରୀର ମୋର ପିତା, ଏହି ଶରୀର ମୋର ସନ୍ତାନ, ଏହି ଶରୀର ମୋର ପତ୍ନୀ। "ଏହାକୁ ଅଜ୍ଞତା କୁହାଯାଏ । ଯଦି ତୁମେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱକୁ ଅଧ୍ୟୟନ କର, ବଞ୍ଚିବା ସମୟରେ ସମସ୍ତେ ତାହା କହିବେ । "ମୁଁ ଅଙ୍ଗରେଜ" , "ମୁଁ ଭାରତୀୟ", "ମୁଁ ହିନ୍ଦୁ", "ମୁଁ ମୁସଲମାନ। " କିନ୍ତୁ ଯଦି ଆପଣ ତାଙ୍କୁ ପଚାରନ୍ତି, ପ୍ରକୃତରେ ଆପଣ ସେପରି କି? କାରଣ ଏହି ଶରୀର ହିନ୍ଦୁ, ମୁସଲମାନ କିମ୍ବା ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ, କାରଣ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ଶରୀର ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ, ହିନ୍ଦୁ, ମୁସଲମାନ ସମାଜରେ କିମ୍ବା ଏ ଶରୀରରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦେଶରେ ଜନ୍ମ ହୁଏ, ତେଣୁ ଆମେ କହୁ, "ମୁଁ ଭାରତୀୟ," ମୁଁ ଇଉରୋପୀୟ, "ମୁଁ ଏହା," "ମୁଁ ସେ ଅଟେ।" କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ଶରୀର ମରିଯାଏ, ସେତେବେଳେ ଆମେ କହିଥାଉ, "ନା, ନା, ଶରୀର ଭିତରେ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି, ସେ ଚାଲିଗଲେ। ଏହା ଏକ ଭିନ୍ନ କଥା।"